بازار سهام و بازار بدهی دو بخش کاملا مجزا و مستقل هستند که بازیگران جداگانه دارند و  فقط نرخ بهره است که آنها را به هم متصل می کند.

علیرضا توکلی کاشی، کارشناس بازار سرمایه با بیان این مطلب به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، گفت: زمانی که اوضاع در بازار سرمایه خوب نباشد، طبیعی است که عده ای اقدام به فروش سهام خود می کنند و قسمتی از پول خود را به بانک یا جای دیگری می برند تا سپرده کنند؛ ولی  این گزاره که با افزایش حجم معاملات بازار بدهی ، پول از بازار سرمایه خارج می شود، گزاره نادرستی است .

 این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: تا قبل از تشکیل بازار بدهی ، این پول از بازار سرمایه خارج می شد و در سپرده بانکی قرار می گرفت  اما هم اکنون در خود بازار از سهام تبدیل به اوراق بدهی می شود. منتها باید به این نکته هم توجه کرد که در ازای هر خریدی، فروشی هم وجود دارد .

وی توضیح داد: وقتی قسمتی از مردم سهام خود را می فروشند و اوراق می خرند، حتما افراد دیگری دارند سهام را می خرند و دیگرانی هم دارند اوراق خود را می فروشند ؛ بنابراین بازار به تعادل می رسد.

توکلی کاشی ادامه داد: آنچه در حجم معاملات مشاهده می شود، آینه چند فرآیند است: اول اینکه در سیستم بانکی، بانک هایی که با بانک مرکزی عملیات رپو (توافقنامه بازخرید) را انجام می دهند، در ازای انجام این عملیات، باید اوراقی را با بانک مرکزی معامله کنند . آن معامله در این بازار انجام می شود و معمولا هم کوتاه مدت است و بعد از چند هفته با یک معامله معکوس برمی گردد.

وی خاطرنشان کرد: به این ترتیب،  هم معامله اولیه و هم ثانویه به فاصله 15 روز خود را در آمار معاملات نشان می دهد. در صورتی که این عمل، یک جابجایی اوراق و برگشت آن به نقطه قبلی است و  در واقع معامله ای  از جنس تامین مالی نیست .

توکلی کاشی توضیح داد: به طور سنتی شرکت های تامین سرمایه و بانک ها، در مواقعی پول مازاد دارند؛ یا برعکس، کسری منابع دارند.  این کسری یا مازاد در قالب معامله در بازار اوراق شکل می گیرد؛ یعنی بانکی که کسری منابع دارد و بانکی که مازاد منابع دارد ، با خرید و فروش اوراق کسری منابع خود را جابجا می کنند . آن وقت ، آینه آن در بازار بدهی، معامله ای را شکل می دهد که ما در حجم معاملات می بینیم .

توکلی کاشی، عامل بعدی را فروش اوراق دولتی دانست و گفت: فروش اوراق دولتی چه در بانک مرکزی انجام شود و چه در بازار سرمایه، نهایتا نتیجه آن در بازار فرابورس منعکس می شود . حجم معاملاتی هم که خود دولت به طور خاص دارد، در گزارش های هفتگی که مرکز مدیریت بدهی وزارت اقتصاد و بانک مرکزی منتشر می کنند، مشخص است. قسمت کوچکی از آن هم مربوط به جابجایی پول سهامداران بین سهام و اوراق است که عملکرد آن در آمار معاملات دیده می شود .

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تنها درصد کمی از این اوراق است که  فروش اولیه و نقد شدن آن از بازار و تامین مالی دولت صورت می گیرد؛ ضمن اینکه خریداران آن در بازار بدهی هم عمدتا صندوق های درآمد ثابت هستند و مجبورند اوراق بدهی را خریداری کنند. یا خود بانک ها هستند که با توجه به مقررات بانک مرکزی، موظفند قسمتی از دارایی های خود را در قالب اوراق نگهداری کنند.

توکلی کاشی در پایان اظهار داشت: در غیاب بازار بدهی، بانک مرکزی این کار را انجام می داد اما هم اکنون محل معامله تغییر کرده و به بازار فرابورس منتقل شده  است که برای ما نیز قابل مشاهده است .