به همت کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران و با همکاری انجمن علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران نشست آنلاین «گذشته و آینده تورم در ایران» در روز دوشنبه مورخ 1400/01/23 برگزار شد.
• در این نشست جناب آقای علیرضا توکلی کاشی به بررسی انواع تورم و نحوه محاسبه آن، تورم احساس‌شده توسط مردم و تفاوت آن با آمارهای نهادهای رسمی، روند تاریخی تورم و تاثیر وقایع تاریخی بر نرخ تورم، کاربرد تورم در تعیین نرخ ارز و پیش‌بینی تورم در سال 1400 پرداختند و در انتها در بخش پرسش و پاسخ به سوالات شرکت‌کنندگان در این برنامه پاسخ دادند.
• توکلی کاشی در بخش ابتدای صحبت‌های خود با توضیح در مورد نحوه محاسبه انواع تورم، درخصوص علت اصلی عدم باورپذیری آمار تورم مراجع رسمی و تفاوت تورم احساس‌شده مردم با این آمارها به دو دلیل اصلی اشاره نمود: 1- تفاوت وزن کالاها در سبد مصرفی هر فرد با وزن همان كالا در سبد CPI و2- وجود حافظه 12 تا 24 ماهه در محاسبات تورم که باعث می‌شود نوسان قیمتها با تأخیر زیاد خود را در نرخ تورم نقطه به نقطه و تورم میانگین نشان دهد. وی همچنین نشان داد که تورم میانگین سالانه و نقطه به نقطه شاخص مناسبی برای نمایش احساس تورمی مردم نیستند و به‌جای آنها دو شاخص تورم لحظه‌ای و تراز تورم را به‌منظور شاخص‌هایی كه رقم محاسباتی آنها به احساس تورمی مردم نزدیكتر است، معرفی نمودند.
• وی در ادامه ارائه‌ی خود با بررسی روند 85 سال تورم در ایران نشان می‌دهد که کشور تنها طی دو دوره‌ی نخست‌وزیری امیرعباس هویدا و ریاست جمهوری سید محمد خاتمی ثبات اقتصادی را تجربه کرده و طی دیگر سال‌ها مستقل از سطح تورم، اقتصاد كشور با نوسان زیادی در نرخ تورم روبرو بوده است.
• ایشان با بررسی وقایع مختلف تاریخی، نتیجه می‌گیرد كه اقتصاد كشور از سال 1323 تاكنون، معمولا در زمان تغییر دولتها با شوک منفی در قیمتها همراه بوده و تورم لحظه‌ای در این دوران به مدت حداقل 3 ماه به نسبت ماه‌های قبل از خود كاهش محسوسی داشته است. و با همین استدلال، افت شدید شاخص تورم لحظه‌ای در فصول ابتدایی سال 1400 را بسیار محتمل می‌دانستند.
• توکلی کاشی اصلی ترین عامل افزایش تورم را ناراستی سیاستمداران و صادق نبودن آنها با مردم عنوان نمود چراکه این امر منجر به عدم اعتماد مردم و تلاش آنها جهت حفظ ارزش منابع و دارایی‌های شخصی می‌شود که در نهایت این امر به رشد سطح عمومی قیمتها و افزایش تورم می‌انجامد.
• ایشان به استناد آمار و ارقام ارائه شده در این جلسه توضیح داد: رابطه نقدینگی و تورم، همچنین نقدینگی و نرخ ارز قابل تایید نیست اما رابطه بلندمدت رشد نرخ ارز و نرخ تورم كاملا مشهود بوده است.
• در بخش پاسخ به سئوالات، در پاسخ سئوال یكی از حضار مبنی بر وجود رابطه میان انتشار اوراق دولتی و تورم، ایشان اظهار داشتند كه چنانچه در زمان كمبود منابع عمومی بودجه، دولتها هزینه های خود را كاهش داده و سپس كسری بودجه باقیمانده را از محل منابع ناشی از انتشار اوراق جبران نمایند، انتشار اوراق دولتی هیچ تأثیری در تورم نخواهد داشت.
• همچنین در پاسخ به سئوال یكی دیگر از حضار مبنی بر نحوه محاسبه تورم انتظاری و رابطه تورم انتظاری با تورم واقعی نیز اظهار داشتند، قطعا تورم انتظاری با تورم واقعی رابطه دارد زیرا تورم انتظاری تا حدی از نوع متغیرهای «خود محقق‌كننده» است. اما برای محاسبه تورم انتظاری احتیاج داریم تا ابزار مالی بنام «اوراق مصون از تورم» در كشور ایجاد شده و در بازارهای مالی مورد معامله قرار بگیرد. بر مبنای قیمت این ابزار مالی خواهیم توانست نرخ تورم انتظاری را حتی در افق‌های زمانی 5 و 10 ساله محاسبه نماییم.
• همچنین ایشان در خصوص وضعیت آینده بلندمدت تورم در ایران، اظهار داشتند كه هرچند به گواه محاسبات انجام شده، ما همواره قادر خواهیم بود نرخ تورم تا حداكثر شش ماه آینده را با دقت خوبی تخمین بزنیم، اما با توجه به سابقه نوسان بسیار بالای تورم در كشور كه به دفعات میان ارقام كمتر از 15% و ارقام بالای 30% نوسان كرده‌است، امكان پیش‌بینی بلندمدت تورم را نخواهیم داشت. اما بررسی شواهد تاریخی نشان می‌دهد، تنشهای سیاسی داخلی و خارجی، افزایش مداخلات دولت در بازارها و افزایش نرخ دلار بر افزایش شدید تورم تاثیرگذار بوده‌اند و در مقابل، آرامش سیاسی، كاهش مداخلات دولت در نظام قیمت‌گذاری بازارها و تعادل منابع و مصارف بودجه دولت، بر كاهش نرخ تورم كاملا موثر بوده‌اند.
ویدوئوی این نشست در ذیل و همچنین سایت آپارات قابل مشاهده می‌باشد.
